خلاصه درس :

این درس با موضوع «نقش جریان‌های مذهبی و جریان‌شناسی تاریخ معاصر ایران» به بررسی جایگاه جریان‌های مذهبی و اثر آن‌ها بر تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور می‌پردازد. در ابتدا، مفهوم تاریخ معاصر به لحاظ لغوی و اصطلاحی توضیح داده می‌شود و معاصرت به‌عنوان یک مفهوم فرهنگی و هویتی مطرح می‌گردد. همچنین دو دیدگاه در مورد مبدا تاریخ معاصر بیان می‌شود: برخی آغاز آن را از زمانی می‌دانند که نمادهای شیعی بر فرهنگ عمومی غلبه یافت و برخی دیگر ورود فرهنگ غربی به ایران را نقطه شروع تاریخ معاصر می‌دانند.

در ادامه به جریان‌های فعال در تاریخ معاصر ایران می‌پردازد و نقش روحانیت در دوره‌های مختلف تاریخی بررسی می‌شود؛ از حضور علما در حکومت بر مبنای ولایت فقیه و مبارزه با استعمار و قرارداد استعماری رژی، تا نهضت تحریم تنباکو و قیام عدالت‌خواهانه که ماهیت مذهبی داشت. همچنین اختلاف علما در نهضت مشروطه، استبداد پهلوی، قیام گوهرشاد، تحصن در سفارت انگلیس و اقدامات رضاخان مورد تحلیل قرار می‌گیرد. حضور جریان مذهبی در دوره پهلوی دوم، بازگشت امام خمینی، قیام ۱۵ خرداد و تشکیل جمهوری اسلامی نیز به‌عنوان نقطه عطف تاریخی مرور می‌شود.

سپس به جریان‌های روشنفکری التقاطی و خیانت‌های آن‌ها نیز اشاره می‌کند و با نگاه کلان، جریان‌شناسی کشور و نقش مذهب در هدایت جامعه و مقابله با تحریف‌ها بررسی می‌شود.

در این درس با جریان‌های مذهبی و نقش آن‌ها در تاریخ معاصر ایران، از مبارزه با استعمار و استبداد تا شکل‌گیری جمهوری اسلامی و جریان‌شناسی کلان کشور، آشنا می‌شویم.