نوجوانی شروع یک انسان کامل
فرهنگی و تربیتی
موسسه برگزارکننده
بنیاد هدایت
رایگان
خلاصه درس :
بررسی توان‌های رشدی نوجوانان
در فرایند رشد و تعلیم و تذکیه نوجوان، سه مؤلفه‌ی اصلی در نظر گرفته می‌شود:
-
اقتضائات دوره (شرایط کلی و زمینه‌های محیطی)
-
توان‌ها (استعدادها و قابلیت‌های فردی)
-
همراهان (افرادی که می‌توانند نوجوان را همراهی کنند)
در اینجا تمرکز ما بر بخش توان‌هاست.
۱. اقسام توان‌ها
در نوجوانی، چند دسته توان در وجود فرد فعال می‌شود:
-
توان جسمی
-
توان معنوی
-
توان خیالی و وهمی
توان جنسی محصول ترکیب توان جسمی و توان خیالی-وهمی است؛ یعنی نه کاملاً جسمی است و نه کاملاً خیالی. به همین دلیل:
-
از جهت جسمی، تغییرات هورمونی و تغییر در فیزیولوژی بدن رخ می‌دهد.
-
از جهت خیالی، خواب‌ها و تخیلات خاصی در این سن ظهور می‌کنند، که پیش از این دوره یا وجود نداشته یا بسیار محدود بوده است.
۲. توان‌های معنوی
توان‌های معنوی در این دوره قابل تفکیک به چند بخش‌اند:
-
توان‌های ادراکی: مانند فکر کردن و تعقل. (البته این توان‌ها با خیال و وهم نیز درآمیخته‌اند.)
-
توان‌های توجهی و عاطفی: احساسات و توجه فرد به شدت فعال و قلّیان می‌یابد.
-
توان‌های عملیاتی (فعل و استفاده): قدرت کار کردن، خلاقیت در عمل و بروز مهارت‌های عملی.
۳. فرآیند صحیح بروز توان‌ها
برای رشد سالم، سه مرحله باید طی شود:
| مرحله | توضیح |
|---|---|
| بروز توان‌ها | استعدادهای بالقوه باید بالفعل شوند. |
| هدایت توان‌ها | توان‌های بروز یافته باید به صورت منظم و متعادل استفاده شوند. |
| غایت توان‌ها | هر توان باید به مقصد و غایت صحیح خود برسد. |
نکته: ممکن است بروز توان به انحراف کشیده شود و نوجوان از مسیر حق خارج شود. انحراف توان‌ها می‌تواند به اسراف، افراط، تفریط و در نتیجه نابودی توان بینجامد.
۴. مشکلات احتمالی در بروز توان‌ها
در این دوره چند آسیب جدی وجود دارد:
-
عدم بروز توان:
توانی که باید فعال می‌شد، فعال نمی‌شود.
مثلا فرد به دلیل سوءتغذیه یا کم‌تحرکی، توان جسمی‌اش رشد نمی‌کند. -
بروز توان خارج از مدار حق:
توانی فعال می‌شود ولی در مسیر باطل یا ناصحیح مصرف می‌شود.
مثلا قدرت تفکر صرفاً صرف خیال‌پردازی یا نقشه‌چینی‌های منفی می‌شود. -
خاموش شدن یک توان به علت غلبه‌ی توان دیگر:
گاهی فعال شدن بیش از حد یک توان، باعث سرکوب توان دیگر می‌شود.
مثلا علاقه‌ی شدید به فردی یا سرگرمی خاص، موجب کاهش حافظه یا ضعف در درس خواندن می‌شود. -
نفوذ اختلالات:
در این سن، اختلالات روانی یا اخلاقی از طریق "روزنه‌ها" وارد می‌شوند و لانه می‌کنند؛ هرچند اثر اصلی‌شان در دوره‌های بعدی زندگی ظاهر می‌شود.
۵. اهمیت توجه به هدایت توان‌ها
باید:
-
بدانیم چه توان‌هایی باید در نوجوان بروز یابند.
-
هر توان را به شیوه‌ای متعادل و درست هدایت کنیم.
-
برای هر توان، غایتی مشخص و صحیح در نظر داشته باشیم.
همین شناخت و هدایت درست، تعیین‌کننده‌ی وضعیت هدایت نهایی نوجوان است.
تمامی حقوق این وب سایت متعلق به اداره کل آموزش های تخصصی سازمان تبلیغات اسلامی می باشد و هر گونه کپی برداری پیگرد قانونی دارد :: طراحی و توسعه ی سامانه توسط روشنگر رایاته داتیس