خلاصه درس :

نکاتی در مورد دانش حدیث

کلمه حدیث لغتش که به معنی چیز جدید تازه در برابر قران که می گفتند قران قدیم است بعد گفتم که کلام پیامبر یا اهل بیت علیهم السلام جدید است البته این که قران حادث است یا قدیم است این یک بحث دامنه دار قدیمی و اختلافی بین معتضله و اشاعره، مسلمان ها ابتدائا حدیث را درباره کلام رسول خدا صلی الله علیه و اله به کار می بردند و کلمات ائمه علیهم السلام را اون ها را بهشان می گفتند اثار، اثر، ماثور، یعنی هرگاه می خواستند کلامی را از پیغمبر اکرم نقل کنند می گفتند حدیث رسول خدا اما وقتی می خواستند کلامی را از امیرالمومنین یا امامان دیگر علیهم السلام نقل بکنند می گفتند در اثر امده است اثر یعنی کلامی که از اهلبیت علیهم السلام یا صحابه رسول خدا نقل شده، وقتی هم گفته می شود مثلا تفسیر ماثور مراد همین است، اما کم کم با مرور زمان اینطوری شد که چون شیعیان می گفتند که کلام اهل بیت با کلام پیغمبر اکرم هیچ تفاوتی ندارد و هر دو از منشا علم غیب الهی سرچشمه می گیرد و الهام خداوند است گفتند فرقی بین کلام حضرت علی و کلام رسول خدا نیست دیگر کم کم بنا کردند سخنان اهل بیت علیهم السلام را بگویند حدیث

ضرورت استفاده از حدیث در تبلیغ

درباره اینکه ما از چه منابع حدیثی تو موضوع تبلیغ استفاده بکنیم اولا تو تبلیغ بهترین چیز استفاده از همین کلمات اهل بیت علیهم السلام است، قران بسیار بسیار خوب است قران ثقل اکبر است کلام خدای متعال است بهرحال ائمه علیهم السلام هم مفسر کلام خدا هستند، خوب در عظمت و نورانیت قران کریم هر چی هم ادم بگوید کم است اما به هر حال قران کریم محکم دارد و متشابه دارد قران کریم جوری است که می شود تفسیرهای مختلف ازش کرد سنی می گوید من به قران تمسک می کنم خوارج هم می گویند ما به قران تمسک می کنیم اشاعره می روند سراغ قران معتزله هم می روند سراغ قران، یعنی با قران اون اختلافات حل نمی شود، اما اگر که همه مسلمان ها سراغ حدیث و کلام پیامبر و اهل بیت علیهم السلام می رفتند دیگر اینقدر اختلافات پیش نمی امد اگر کسی به حدیث عمل بکند به حدیث تمسک بکند در واقع به قران کریم هم تمسک کرده چون همه احادیث مفسر و توضیح دهنده قران هستند.
علامه مجلسی تو مقدمه بحارالانوار می فرماید که من مدتی عمرم را صرف فلسفه کرده ام مدتی کتاب های کلامی خواندم کتاب های ادبیات خواندم تاریخ خواندم ولی حالا که امدم سراغ احادیث می بینم اون چیزی که تو احادیث هست از همه این علوم دیگر اشرف است برتر است و حقیقتا اون چیزی که نیاز روحی همه انسان هاست همین مطالبی است که تو احادیث ائمه علیهم السلام بیان شده و انقدر زیاد هستند ادم هایی که مثلا فرض کنید غزالی مدتی رفت دنبال مثلا علوم مختلف بعد اخر امد گفت من شدم مقلد کتاب سنت مثلا فرض کنید فلان اقا مدتی سراغ علوم دیگر می رفت بعد که امد سراغ حدیث بنا کرد گریه کردن و چقدر عمرم را در جاهای دیگر صرف کردم و بیهوده صرف کردم، به هرحال در روایات هر چه انسان بخواهد وجود دارد البته نه به این معنا که یعنی ادم همه علوم دیگر را پشت پا بزند و فقط حدیث بخواند این کار درست نیست بلکه باید ادبیات را یا فقه و اصول و یا فلسفه و کلام را بخواند اما به عنوان اینکه این ها مقدمه باشند برای فهم بهتر روایات، و اینکه ادم کلمات ائمه علیهم السلام را معنایش را درست بفهمد، این حدیث چقدر توی تبلیغ تاثیر می گذارد و شواهدی که داریم این حالا خیلی زیاد است فقط مثلا دو سه نمونه جزئی عرض می کنم تا مطلب اصلی را عرض بکنم.

برخی منابع حدیثی قابل استفاده در تبلیغ

مرحوم ایت الله انصاری شیرازی رضوان الله علیه ایشان یک وقت می فرمود بهترین چیز برای کسی که می رود برای تبلیغ این است که کتاب سفینه البحار حاج شیخ عباس قمی را همراه داشته باشد این کتاب سفینه البحار در واقع مثل یک فهرست مانندی است برای بحارالانوار ولی در واقع خود این کتاب یک دریاست شما هر موضوعی که بخواهید تبلیغ بکنید مثلا یک روز به شما می گویند مثلا امروز بیایید تو بیمارستان برای پرستارها صحبت کن این کتاب سفینه البحار را دم دست داشته باشید فوری با یک روایت شعر داستان نکات تاریخی در موضوع پرستاری را یک جا جمع کرده و دست شما می دهد، یک روزی مثلا بهتان بگویند تو کمیته امداد هم باز بخواهید صحبت کنید همین سفینه البحار مشکل شما را حل می کند، یک روز هم بخواهید راجب تعلیم و تربیت بچه ها صحبت بکنید این کتاب باز همینطور، این کتابی است که اگر دم و دست باشد واقعا خیلی مشکلات ادم را حل می کند و مطالب را دسته بندی کرده یک جا جمع به انسان تحویل می دهد. این یک کتابی است که خیلی خیلی ارزش دارد و این کتاب را ادم دم دست داشته باشد، استفاده بکند.
یکی از کتاب های دیگر که خیلی ارزشمند است و در موضوع حدیث خیلی راه گشاست همین کتاب میزان الحکمه ایت الله ری شهری است یک موقع کسی از ایت الله عظمی مکارم شیرازی نقل می کرد که ایت الله مکارم چقدر از این کتاب میزان الحکمه تعریف می کرد و ایت الله مکارم می فرمود که من در اثار خودم کتاب حدیث را به همین میزان الحکمه ارجاع می دهم و هیچ ابایی هم از این کار ندارم یعنی اینکه مثلا فرض کنید ادم به کتاب معاصر خودش ادرس بدهد ولی کتاب کتاب واقعا ارزشمندی است کتاب میزان الحکمه حاج اقا ری شهری این هم کتابی است مثل کتاب سفینه البحار جامع است البته سفینه البحار رویکرد اینجوری هم دارد که ایات را نقل می کند داستان های تاریخی یا شعر این جور چیزها فراوان می اورد در حالیکه میزان الحکمه فقط روایات مربوط به اون موضوع را جمع اوری می کند اما به هر حال کتاب بسیار بسیار شریف و ارزشمندی است.
کتاب دیگری که خیلی خیلی خوب است همین جلد اول و دوم اصول کافی یعنی کل اصول کافی در واقع هم یک دوره اصول دین است و یک دوره اخلاق، و مقصود مرحوم کلینی هم از بحث ایمان و کفر که جلد دوم اصول کافی است یا تو چاپ های جدید جلد سه و چهار حساب می شود ایمان و کفر یعنی فضائل اخلاقی و رذائل اخلاقی و اگر همین اصول کافی را با شرح ملاصالح مازندرانی با اون ادم مطالعه بکند خیلی ارزشمند است مطالب نو و مطالب جدید بسیار بسیار زیاد دارد.
کتاب انوار النعمانیه سید نعمت الله جزائری این کتاب هم یک دوره احادیث قرر احادیث ناب احادیث خیلی خیلی زیبا تو موضوعات مختلف موضوعاتی که معمولا یا اعتقادی هستند یا اخلاقی هستند، کتاب انوار النعمانیه از سید نعمت الله جزائری به هر حال ایشان در خدمت علامه مجلسی بوده و در نوشتن بحارالانوار به علامه مجلسی کمک می کرده، فلذا با روایات کاملا اشناست و این کتاب را نوشته است.