خلاصه درس :

روان  شناسی نابهنجاری یا سایکوپاتولوژی چیست؟

آسیب   شناسی روانی یا سایکوپاتولوژی یا روانشناسی نابهنجاری به تعبیری ابنرمال سایکولوژی است. توصیف و تبیین رفتارهای نابهنجار در گستره رفتارهای انسانی است. اساساً این علم در چارچوب روانشناسی تاسیس شده برای اینکه مشخص کند که ما چه انواعی از نابهنجاری و رفتارهای نابهنجار را داریم. این نابهنجاری ها یا رفتارهای نابهنجار تحت تاثیر چه شرایط و عواملی ایجاد میشود و چگونه میشود مداخله نمود؟ و چگونه این نابهنجاری ها و این رفتارهای نابهنجار را برطرف نمود؟ به تعبیری روانشناسی مرضی یا آسیب شناسی روانی یا روانشناسی نابهنجار درصدد توصیف، تبیین، پیشگیری و کنترل رفتار نابهنجار هست.

روانشناسی نابهنجار یا آسیب شناسی روانی به دنبال شناسایی وضعیت‌های نابهنجاری است. وضعیت هایی که رفتار فرد از مسیر تحول بهنجارش در واقع منحرف میشود. در تعریف نابهنجاری، ملاکهای مختلفی ارائه شده که رفتار نابهنجار چیست؟ ما به چه رفتاری اساساً نابهنجار میگوئیم؟ همه¬ یا بخش زیادی از اندیشمندان علوم رفتاری و علوم اجتماعی معتقدند؛ که نابهنجاری تا سطح قابل ملاحظه تحت تأثیر فرهنگ هست، اما ما می‌توانیم شاید ملاک‌های فرافرهنگی هم برای نابهنجاری ارائه بکنیم.

ابعاد اختلال روانی

بعد زیستی

بعد روانشناختی

بعد سوشیال یا اجتماعی

بُعد ضعف‌ها و نقائص و مشکلات معنوی

مصاحبه بالینی از گام های تشخیص اختلال روانی

معمولاً اولین گامی که برای تشخیص یک اختلال روانی برداشته میشود مصاحبه بالینی است یعنی یک روان درمانگر یا یک روانشناس بالینی برای اینکه اختلال‌های روانی و وجود اختلال‌های روانی را در افراد تشخیص دهد متوسل به مصاحبه بالینی می¬شود.
 مصاحبه بالینی دو بخش عمده و اساسی داره؛
یک بخش شرح حال و بخش دوم معاینه وضعیت روانی است.

بخش اول: شرح حال

در شرح حال ما برای تشخیص اختلال روانی، ما مشکوک به اختلال روانی شخص هستیم و در مورد شخص مراجعه کرده این محورها را مورد سوال قرار می دهیم:

محور اول تعیین هویت

محور دوم شکایت عمده ی فرد در مورد مسائل خودش
محور سوم گرفتن سابقه¬ی روانپزشکی قبلی فرد

بخش دوم معاینه وضعیت روانی

ظاهر فرد

تکلم فرد

تظاهرات هیجانی فرد

فرم تفکر  فرد

محتوای تفکر فرد

نظام شناختی فرد

بینش فرد

قضاوت فرد

نظام های تشخیصی اختلالات روانی

مبنای تشخیص در آسیب شناسی روانی دو دستگاه تشخیصی است که اصطلاحاً به (نظام تشخیصی سازمان بهداشت جهانی)DSM و ( نظام تشخیصی انجمن روانپزشکی آمریکا) ICDتوصیف می شود.

نظام تشخیصی سازمان بهداشت جهانی و نظام تشخیصی انجمن روانپزشکی آمریکا در واقع دو مبنا برای تشخیص اختلال های روانی هستند و کیفیت کار هم به این صورت است که گزارش‌های روانپزشکی از سراسر دنیا از اعضای انجمن روانپزشکی به مقر انجمن منتقل میشود و آنجا یک کار تشخیصی و آماری روی اطلاعات انجام میشود و مقوله های تشخیصی از هم جدا میشود.
یک فرضی را در واقع آسیب شناسان روانی دارند که اختلال های روانی مانند اختلال های بدنی کاملاً سندروم های جداگانه هستند یعنی ما میتوانیم مجموعه ای از نشانگان را به عنوان یک سندروم به عنوان یک اختلال مشخص، جدا کنیم از بقیه اختلالات و در یک طبقه از اختلالات قرار بدهیم.
در (نظام تشخیصی سازمان بهداشت جهانی)DSM که از حدود سال ۱۹۴۱ طراحی این نظام آغاز شده تا به امروز ما ۵ ورژن یا ۵ نسخه برای تشخیص اختلال های روانی داشتیم که بر اساس اطلاعات جدیدی که میاد این طبقه بندی ها و این نشانه شناسی ها کاملا از هم جدا می‌شوند. بر اساس نظام DSM  در حدود ۱۸ خوشه اختلال روانی داریم و هر کدام از این خوشه ها در واقع خودشون چند تا اختلال رو در بر می‌گیرند.
نظام DSM در تشخیص اختلال روانی یک نظام تشخیصی چند محوری است. یعنی وقتی میخواهیم یک اختلال رو تشخیص دهد صرفاً نمیاد بگوید این نشانه ها وجود دارد پس چنین اختلالی وجود دارد. یا این نوع تشخیص را روی آن بگذاریم. توی تشخیص باید پنج محور مشخص بشود. همان طور که عرض کردم آسیب شناسی روانی صرفاً یک علم توصیفی در سطح نشانه‌شناسی نیست.
آسیب شناسی روانی یک علم توصیفی در سطح نشانه شناسی، یک علم تبیینی در سبب شناسی اختلال های روانی و یک علم تجویزی در خصوص درمان و تغییر رفتار در حوزه اختلال‌های روانی است یعنی هم نشانه‌شناسی انجام میدهد و هم سبب شناسی انجام می‌دهد که این نشانه ها چرا ایجاد شدند و هم برای تغییر این نشانه ها یا به هنجار کردن وضعیت فرد چه اقدامات و مداخلاتی لازم است انجام شود.

اختلالات طبقه‌بندی‌های کلی دارند؛ اختلال سایکوتیک، اختلال‌های نوروتیک، اختلال های کارکردی و اختلال های عضوی می باشند. اینها طبقه‌بندی‌های کلی اختلال‌های روانی هستند.
اختلالهای روانی در ۱۸ خوشه طبقه بندی شده است که هر کدام از این خوشه ها انواع مختلفی را در بر می‌گیرند.

برخی از این دسته ها عبارتند از :

دسته اول اختلال‌های روانی

دسته دوم اختلال یادگیری

دسته سوم اختلال اوتیسم

دسته چهارم  اختلال کمبود توجه ADHD

دسته پنجم اختلال سلوک و اختلال بی اعتنایی مقابله‌ای

دسته ششم اختلال تغذیه

دسته هفتم اختلال تیک    

دسته هشتم اختلال های ارتباطی

و ....