خلاصه درس :

مسجد یک فریضه دارای اولویت اما فراموش شده است، چه از نظر علمی و نظری و چه از نظر کاربردی. هدف اصلی این درس، تبیین ضرورت امر مسجد است و محوریت این ضرورت حول مفهوم ولایت می‌چرخد.

مسجد کانون ولایت است و گرچه ولایت می‌تواند بیرون از مسجد نیز وجود داشته باشد، اما نه به اندازه‌ای که در مسجد می‌تواند هدف را محقق سازد. ولایت، مهم‌ترین مسئله در دین و ادیان الهی از آغاز خلقت آدم (ع) تا کنون است و بیش از ۷۰ بار با عناوین مختلف در قرآن کریم از آن یاد شده است.

در این درس، مفهوم ولایت به تفصیل تبیین می‌شود. ولایت در لغت به معنای "در کنار هم قرار گرفتن دو پدیده یا شیء به گونه‌ای که یکی برای دیگری نافع باشد" است و در نهایت به چسبندگی و الصاق برای بردن نفع می‌رسد. این ولایت به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: ولایت تکوینی (ولایت وجود) و ولایت تشریعی. ولایت تکوینی، ولایت خدا بر تمام موجودات است که ذاتاً به انتفاع از او آگاهند و در آن همه موجودات منتفع‌اند و خدا نافع مطلق است. این ولایت با "امر کن فیکون" محقق می‌شود و کسی در آن صاحب اختیار نیست. اما ولایت تشریعی، مسیری است که خدای متعال برای کمال و ازدیاد وجودی انسان بیان کرده و انسان‌ها می‌توانند از این ولایت جدا شده و تحت ولایت دیگری (طاغوت) قرار گیرند. بهشت حاصل ولایت تشریعیه الهی به انضمام ولایت تکوینیه است، در حالی که ولایت تشریعیه شیطان به همراه ولایت تکوینیه (که شیطان خود آن را ندارد) به جهنم و نابودی می‌انجامد.

نبرد بر سر ولایت تشریعیه از آغاز خلقت بشر، با ادعای شیطان در برابر حضرت آدم (ع) آغاز شد و این نبرد اصل کمال یا سقوط انسان را رقم می‌زند. بر خلاف ولایت تکوینی، تحقق ولایت تشریعی الهی منوط به اقدام مؤمنین و جمع شدن آنان گرد ولی خداست. بنابراین، مسجد به عنوان اولین خانه قرار داده شده برای مردم و همان کعبه که "قیاماً للناس" (قیام تشریعی) است، کانون ولایت الهیه و به طور خاص ولایت تشریعی معرفی می‌شود. انبیا و پیامبر اکرم (ص) نیز در طول تاریخ، مساجد را به عنوان مرکز نشر ولایت بنا کردند و اولین اقدام پیامبر در مدینه، ساخت مسجد قبا بود. مسجد مرکز تجمع مؤمنین و یاری رساندن خدا به آنان است، زیرا قوت در اجتماع و اعتصام به حبل‌الله (ریسمان الهی) محقق می‌شود.

پس از انقلاب اسلامی، دشمنان ولایت تشریعی به این نتیجه رسیدند که برای جلوگیری از توسعه این ولایت، باید مساجد را به فراموشی بسپارند. راه‌هایی که برای این منظور به کار گرفته شده است، شامل ساخت فرهنگ‌سراها و استفاده از موسیقی است. موسیقی ابزار ولایت شیطان است و انسان را از درک منافع واقعی خود دور می‌کند. فرهنگ‌سراها به دلیل حضور این امور نمی‌توانند مرکز تحقق ولایت تشریعی الهی باشند. در نهایت، درس بر لزوم شناخت بیشتر کانونیت مسجد در مسئله ولایت الهیه و توسعه ولایت تشریعیه تأکید کرده و بیان می‌دارد که حسینیه‌ها و مهدیه‌ها نیز باید ذیل مساجد تعریف شوند، زیرا این مراکز در زمانی شکل گرفتند که مساجد در اختیار حاکمیت طاغوت بود و امکان فعالیت کامل در آن‌ها وجود نداشت.