خلاصه درس :

در جامعه با افرادی روبه‌رو هستیم که نسل به نسل وارد چرخه کار و فعالیت می‌شوند. یکی از مهمترین وظایف مدیران و راهبران جامعه، توانمندسازی این نیروهای انسانی است. این موضوع به‌عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی سیستم‌های مدیریتی در سراسر جهان شناخته می‌شود؛ چرا که توانمندی انسان‌ها نقشی کلیدی در توسعه پایدار جوامع ایفا می‌کند. در سیستم امامت نیز که محوریت آن بر اشخاص استوار است، توانمندسازی امامان به‌عنوان رهبران جامعه اهمیت دوچندانی دارد. امامتی کارآمد نیازمند رشد روحی، گسترش دانش و تقویت مهارت‌های فردی است تا امکان هدایت اثربخش فراهم گردد.

روش‌های کلاسیک آموزش (مانند سیستم استاد-شاگردی) با وجود مزایایی مانند نظم، برنامه‌پذیری و چارچوب مشخص، محدودیت‌های قابل توجهی دارند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند این الگوها تنها ۸ تا ۱۲ درصد بازدهی داشته و گاه به دلیل ایجاد فضای تحمیلی، موجب دافعه در مخاطبان می‌شوند. حتی افزودن مکمل‌هایی مانند کارگاه‌های آموزشی، استفاده از ابزار کمک‌آموزشی یا پویاسازی کلاس‌ها، اگرچه تا حدی بازدهی را افزایش می‌دهد، اما نمی‌تواند ضعف ساختاری این مدل‌ها را جبران کند. برای دستیابی به نتایج مطلوب، نیازمند طراحی الگوهای آموزشی جامع‌تری هستیم که همزمان با حفظ مزایای روش‌های سنتی، نقاط ضعف آن را نیز پوشش دهد.

برای اینکه یک مدل توانمندساز در انسان موثر باشد باید هم به دانش هم به انگیزه و هم به مهارت مخاطب بپردازد.

در این درس با مکاتب و مدل های توانمندسازی، بیشتر آشنا خواهیم شد:

مدل استاد محور

مدل مربی محور

مدل مخاطب محور

مدل عملیات محور

مدل گروه محور

مدل سیستم محور

اما موثرترین این مدل ها کدام است؟

مدل راهیاری به‌عنوان یک روش آموزشی ترکیبی طراحی شده است که در آن از عناصر کلاسیک آموزش (مانند انتقال دانش پایه) استفاده می‌شود، اما نقش سنتی «مربی» به شکل رایج آن حذف گردیده. در این الگو، فردی به نام «راهیار» مسئولیت هدایت فرآیند توانمندسازی را بر عهده دارد. راهیار اگرچه تمام ویژگی‌های یک مربی حرفه‌ای را ندارد، اما با بهره‌گیری از ابزارهای سیستماتیک و رویکردهای هدفمند، بخشی از وظایف مربیگری را ایفا می‌کند. این مدل، گعده محور است و فعالیت های آن بصورت جمعی و با مشارکت انجام میگیرد. 
این الگو مخاطبان را در حین مواجهه با چالش‌های واقعی محله (اعم از مسائل اجتماعی، فرهنگی یا مدیریتی) همراهی می‌کند یعنی عملیات محور است. راهیار با تحلیل نیازهای سه‌گانه مخاطب (دانشی، مهارتی و انگیزشی) در همان لحظات عمل، راهکارهای عملیاتی ارائه می‌دهد.

دراین درس بیشتر با روش و مدل راهیاری آشنا خواهیم شد.