خلاصه درس :

مولفه های رشد و تربیت انسان

 مسئله بسیار مهمی که جا دارد همه ما نسبت به آن تأمل و پژوهشهای لازم را داشته باشیم، این است که از نظر اسلام چه چیزی برای تربیت انسان و رشد انسان مورد نیاز است؟ در منظومه فکری اسلامی باید بفهمیم که اگر قرار است رشد اسلامی و تربیت دینی داشته باشیم به چه حوزه هایی باید بپردازیم؟ مجموعه قرآن کریم و روایات اهل بیت (سلام الله علیهم اجمعین) را که  مورد بررسی قرار می‌دهیم می‌بینیم در کل منظومه فکری اسلام به سه مقوله اساسی باید توجه کرد و این سه مقوله جز ضروریات برای هر مسلمانی در هر لباسی و هر سطحی ودر هر شرایطی است. یعنی هر مومنی و هر مسلمانی برای اینکه نصاب تربیت دینی را داشته باشد و بتواند خودش را در تراز اسلام ناب تعریف کند، باید در این سه حوزه کارآمدی لازم را و شناختهای لازم و رشد لازم را داشته باشد.

مولفه اول : مباحث اعتقادی   
مولفه دوم : تهذیب نفس   
مولفه سوم : عنصر بصیرت   

اهمیت و ضرورت رشد و تربیت عقیدتی

حالا که رشد و تربیت عقیدتی مورد نیاز است، ما باید به چه سطحی از مباحث عقیدتی توجه داشته باشیم؟ آن چیزی که قدر مسلم است اسلام در مسائل اعتقادی با سطحی نگری مخالف است. ما در مسائل اعتقادی چاره ای نداریم برویم سراغ مستحکم کردن مباحث اعتقادی اگر نسبت به خدای متعال باور داریم نسبت به قیامت باور داریم، نسبت به قرآن باور داریم نسبت به عصمت اهل بیت  باور داریم نسبت به همه مقولاتی که در دین آمده اینها را از بن دندان معتقدهستیم، خودمان را رشد بدهیم؛ یعنی تربیت اعتقادی ما باید یک تربیت اعتقادی مستحکم باشد.

دو وظیفه مهم برای روحانیون و مبلغین

این جلسه اجازه بدهید مشخصاً اشاره کنم به رسالت طلاب و روحانیون عزیز، مبلغان عزیز در این قسمت، خوب اصل ضرورت عمق بخشیدن به مباحث اعتقادی بر هر مومنی و بر هر مسلمانی لازم است، چنانکه هم روایاتش را عرض کردیم هم توضیحات عقلی این قضیه را برایتان گفتیم. اما وقتی ما لباس دین به تن می‌کنیم یعنی می‌شویم نوکر دین، وقتی می‌شویم سرباز ولی عصر (سلام الله علیه) ما وظیفه مان چیست؟ در این قسمت، قاعدتاً وقتی ما طلبه می‌شویم، وقتی مبلغ دین می‌شویم، برخلاف عموم افراد جامعه دو وظیفه پیدا می‌کنیم :

یک)فهم دقیق از اسلام   

اولاً خودمان باید اسلام را خوب بفهمیم در مسائل دینی،در مسائل اخلاقی، در مسائل بصیرتی، در مسائل معنوی بتوانیم یک پایه مستحکم دینی و اعتقادی داشته باشیم، تا ایمان ما معنا پیدا کند، تا اخلاق ما جهت صحیح پیدا کند، تا بصیرت ما مبتنی بر فهم دقیقی از اسلام باشد.

دو)خوب معرفی کردن اسلام   

وظیفه دومی هم است و آن این است که ما باید اسلام را به جامعه خوب معرفی کنیم، یک طلبه ای که در جامعه امروزی زندگی می‌کند، روحانیون و مبلغینی که در جامعه امروز زندگی می‌کنند، اینها چگونه می‌توانند جامعه را تربیت دینی کنند؟ ما باید واقعیت جامعه را بپذیریم، با پاک کردن صورت مسئله مسائل جوانان ما امروز حل نمی‌شود. به برکت انقلاب اسلامی جوانان ما رشد خیلی بالایی پیدا کردند، توقعاتشان بالا رفته، زمینه برای رشد آنها در حوزه های علمیه بیشتر فراهم شده، سوال این است که آیا با همین معارف سطحی که ما عموم طلبه ها در مسائل عقیدتی داریم می‌توانیم جوانان را تربیت اعتقادی عمیق کنیم؟ آیا می‌توانیم به سوالات و شبهات امروزی آنها پاسخگو باشیم؟ هم در مدارس ما هم در میان دانشگاهیان ما، هر طلبه ای در هر جای کشور حتی هر جای جهان حضور پیدا کند جوانهایی هستند چه در دوران تحصیل دانش آموزی چه در دوران دانشجویی که اینها نسبت به مسائل اعتقادی سوالات اساسی دارند.
آیا می‌شود پذیرفت یک طلبه و مبلغ دین بگوید که من این چیزها را بلد نیستم؟ و یا خدای نخواسته بدتر از آن بیاید جواب بدهد اما جواب نادرستی بدهد؟ امروزه حجم عظیمی از سوالات و شبهات متوجه علمای دین است، متوجه مبلغان عزیز است. ما کی می‌توانیم این مباحث را خوب جواب بدهیم؟زمانی که خودمان در مباحث عقیدتی در یک تراز بسیار بالاتری از سطح عموم جامعه، چه جامعه عوام ما، چه جامعه خواص و فرهیختگان ما مثل دانشجویان،مثل دبیرستانی های، مثل اساتید دانشگاه، مثل مدیران  ما باید طبیب الدوار بطبه باشیم، یعنی باید خودمان طبیبی باشیم در مسائل دینی، خودمان ریشه های مسائل اعتقادی را خوب بفهمیمم، ریشه های شبهات را خوب بفهمیم، ریشه این سوالات اساسی که در میان جوانان ما پخش شده اینها را باید خوب بفهمیم وقتی اینها را خوب فهمیدیم می‌توانیم خوب پاسخگو باشیم، جوانان ما از نظر فطری حقیقتاً دنبال حقایق هستند، ممکن است افراد اندکی  باشندکه یک لجاجتی پیدا کردند، آن هم به خاطر اینکه در نوجوانیشان تربیت خوبی پیدا نکردند ولی اکثر جوانان ما دنبال کلام صحیح هستند، دنبال سخن محکم هستند، دنبال جواب صحیح هستند، اینها فطرتاً دنبال حقایق هستند، اما اگر پاسخهای صحیح و مطلوب و متناسب با فهم آنها نشنوند،ممکن است از دین دور بشوند، چنان که الان در مدارس ما و در دانشگاههای ما بچه های دبیرستانی حتی بچه های متوسطه اول، یعنی مقطع راهنمایی سوالات اساسی دارند، یکی از گلایه های جدی که دانشجویان به ما زیاد مطرح می‌کنند قدرت پاسخگویی روحانیون و طلبه ها نسبت به سوالات آنهاست.

نقش دشمنان داخلی و خارجی در ایجادشبهات اعتقادی

 اما یک نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم امروز شرایطی است که دشمنان ما چه دشمنان بیرونی ، چه دشمنان خارجی و چه افرادی  که به عنوان پیاده نظام دشمنان خارجی در کشور ما به اسم روشن فکر مآبی به مبانی اعتقادی ما حمله می کنند، برای براندازی نرم و نفوذ فکری در جامعه و هدف قرار دادن  مبانی اعتقادی.
 یک وقتی برای جوانان سوالاتی به نحو طبیعی و فطری به وجود می‌آید،یک وقتی  است بعضی شبهات اساسی و بنیادین توسط دشمن به این جوانان القا می‌شود، قبلا شبکه های ماهواره ای بود الان فضای مجازی هم به این شکل وسیع گسترش پیدا کرده  و جوانان ما هر روز و شب در اختیارشان است. این شبکه ها، این کانالهای مجازی که ایجاد می‌شود در فضای مختلف مجازی، به شکلهای مختلف، در قالبهای مختلف چه به نحو مکتوب چه به نحو شفاهی؛  چه در قالب سریال و سینما و مستندهایی که ارائه می‌شود. حتی اساتید مدارس ما به ویژه اساتید دانشگاه ها  با اینکه در درسهای بی ربط استاد فیزیک است، استاد ریاضی است اما مسائل اساسی از غرب در مقابل مبانی تفکر اسلامی مطرح می‌کند و شبهاتی که امروزه بین جوانان ما شکل گرفته تحت تأثیر این القائات است، مشخص است که خیلی از سوالاتی که جوانها می‌پرسند در جاهای دیگر ریشه دارد، چه در مدرسه، چه در دانشگاه، چه در فضای مجازی یا شبکه های ماهواره ای.