خلاصه درس :

شاید جالب باشد که وقتی به قرآن مجید مراجعه می‌کنیم، بیش از یک سوم آیات قرآن مجید، آیات تاریخی هستند. این پرسش برای بشر پیش می‌آید که تاریخ چقدر اهمیت دارد که قرآن مجید این‌قدر به تاریخ می‌پردازد؟ زندگانی پیامبران، زندگانی شخصیت‌های منفی مانند قارون‌ها را شرح می‌دهد. همچنین سرگذشت اقوام مختلف مانند قوم عاد، قوم ثمود، قوم بنی‌اسرائیل و اقوام مختلف را مطرح می‌کند. گاهی یک داستان را چند بار تکرار می‌کند.

راز این همه اهمیت به تاریخ در قرآن چیست؟ وقتی به خود آیات قرآن مراجعه می‌کنیم، خداوند متعال پاسخ این پرسش را به ما داده است. در چند آیه، خداوند متعال راز استفاده از تاریخ را و بهترین ثمره استفاده از تاریخ را عبرت‌گیری می‌داند. در پایان سوره یوسف، می‌فرماید: "این داستان‌هایی که برای شما نقل می‌کنیم، مایه عبرت است برای صاحبان لب، انسان‌های حکیم، کسانی که ذهنشان مسائل را تحلیل می‌کند." در آیه دیگری می‌فرماید: "این داستان‌ها مایه عبرت است برای کسانی که قلبشان از خدا می‌ترسد، اهل خشیت هستند."

این داستان‌ها عبرت است برای انسان‌هایی که دل‌های بزرگی دارند. عبرت چه ویژگی‌ای دارد که خداوند متعال این‌قدر برای این هدف اهمیت قائل است؟ عبرت از سنخ باور است. وقتی انسان تاریخ را مطالعه می‌کند، ابتدا ذهنش درگیر می‌شود، اما بعد از مدتی کوتاه، قلبش درگیر می‌شود.

شما می‌دانید که معرفت و دانش انسان، اگر از ساحت ذهنش به ساحت دلش منتقل نشود، محرک انسان نیست. علم اگر تبدیل به ایمان نشود، محرک انسان نیست. تاریخ این هنر را دارد که آنچه را انسان در ذهنش دارد، تبدیل به باور کند و در حفره دل انسان‌ها بریزد. اگر خداوند متعال در قرآن مجید ده‌ها برهان فلسفی اقامه می‌کرد تا اثبات کند که در روی زمین هیچ موجودی، هیچ پدیده‌ای، هیچ قدرتی جز قدرت خداوند نمی‌تواند کاری انجام دهد،...

در این درس هشت جریان اصلی فکری-سیاسی صدر اسلام معرفی شده و با بیان مثال¬هایی جریان¬های مشابه آنها در تاریخ امروز و انقلاب اسلامی معرفی می¬گردد.