خلاصه درس :

رسیدگی های روحی و معنوی

اولین مورد از رسیدگی ها و مراقبت های تبلیغی، رسیدگی های روحی و معنوی است که  تحت عنوان تبلیغ شاکرانه بحث از آن را آغاز می کنیم. تبلیغ شاکرانه به گونه ای شاید عنوان کلی دوران ما هم بتوان محسوبش کرد اصلا تمام این دوره ای که ما با هم طی می کنیم، همه اش بخاطر این است که توانمندی بیشتری پیدا بکنیم برای تبلیغ و تبلیغ موثرتری انجام بدهیم. برای اینکه شکر این نعمتی که خدای متعال بما عنایت کرده را انجام بدهیم. تبلیغ شاکرانه یعنی به جا آوردن حق آنچه که خدای متعال روزی ما کرده و نعمتش را بما ارزانی داشته و اون تبلیغ معارف دینی هست را بدرستی انجام بدهیم، اما توی این جلسه ما بطور ویژه به این تبلیغ شاکرانه می خواهیم بپردازیم، بعنای خاص کلمه اش. واقعا اینگونه است که تبلیغ یک توفیق الهی است و واقعا یک نعمت است و به این معنا نیست که هر کسی طلبه شد توفیق تبلیغ پیدا کند اینگونه نیست. خدای متعال عنایت می کند به بعضی از بندگان خودش توی این فضا که به ایشان لیاقت می دهند که در این فضا وارد بشوند و یکی از کارهایی که ما باید انجام بدهیم این است که واقعا از درگاه او و ائمه هدات علیهم السلام تقاضا بکنیم این لیاقت و توفیق را بما بدهد که مبلغ اسلام باشیم و مبلغ معارف دینی باشیم. در وجود یک مبلغ که این توفیق را خدای متعال بهش عنایت کرده هم زمان دو حالت روحی رخ می دهد، اولا شوق ایجاد می شود، یک شوق زاید الوصف، ناگفتنی، از اینکه چقدر لطف و رحمت و مغفرت حضرت حق شامل من شده که این توفیق را پیدا کردم من وقتی روایت هایی که پیرامون اجر و ثواب و جایگاه مبلغین دین هست را مرور می کنم، می بینم که خیلی ویژه است، برای نمونه، آقا رسول الله (ص) فرمودند که به آقا امیر المومنین (ع) : «َأَنْ یَهْدیَ اللهُ بِکَ رَجُلاً واحِداً خَیْرٌ لَکَ مِمّا طَلَعَتْ عَلَیْهِ الشَّمْسُ» علی جانم اگر بواسطه اقدام تو یک نفر بواسطه تبلیغ تو به هدایت برسد، از گمراهی فاصله بگیرد، در مسیر هدایت الهی قرار بگیرد، برای تو از آنچه که آفتاب بران می تابد بهتر است.

واعظ درونی

ما باید واعظ نفس خودمان باشیم در درجه اول، هنوز ما در آن گام اول و مرحله اول مباحثمان قرار داریم که در واقع باید بیشتر به خودمان بپردازیم. ما باید بیشتر متوجه خودمان باشیم قبل از اینکه به مخاطب بپردازیم باید به خودمان بپردازیم، عذر خواهی می کنم از این جهت که این جلسات کمی شبه موعظه هست، ولی واقعا چاره ای جز این نیست، ما تا از دریچه و مجرای نفس خودمان عبور نکنیم و خودمان را در واقع در این مسیر آماده و مهیا به لحاظ روحی و معنوی نکنیم، پرداختن به مخاطب چندان سودی نخواهد داشت، یا در حدیث شریف دیگری ما این مضمون را داریم که حضرت فرمودند که :«المومن یحتاج الی ثلاثه خصال توفیق من الله عزوجل و واعظ من نفس وَ قَبُولٍ مِمَّن یَنصَحُهُ». امام جواد(علیه السلام) در این دو فراز اول می فرمایند  هم توفیق از خدا باید بطلبیدکه جلسه قبل پیرامونش گفتگو کردیم، و هم اینکه واعظی از نفس خودمان باید داشته باشیم، ما تا خودمان متعظ نباشیم و پند نپذیریم نمی توانیم پند دهنده باشیم. ما باید واعظ نفس خودمان باشیم.

توجه به مرگ

حضرت فرمودند که :«کَفَى‏ بِالْمَوْتِ‏ وَاعِظاً». برای موعظه انسان هیچ چیزی مثل مرگ اثرگزار نیست. پس کافی است برای موعظه ما اینکه یک روزی خواهیم مرد، بگیم بشینیم پای دعای ابوحمزه ثمالی امام سجاد(علیه السلام) ببینیم حضرت چگونه مردن خودش را و جدا شدن روح از بدن خودش را و شیوه ی غسل دادن خودش را توسط دوستانش و تشییع جنازه ی خودش را تصویر می کند و پایش گریه می کند و اشک می ریزد ما چند بار اینجوری برای خودمان موعظه کردیم و منبر رفتیم؟! خب اگر کسی اینگونه قلب خودش متعظ باشد نسبت به این موعظه ها، خدای متعال درکلام او اثری می گذارد که بر دلها می نشیند

اخلاص در  تبلیغ

 بشینیم خودمان در مورد اخلاص در مورد انگیزه هامون در تبلیغ موعظه بکنیم، فلانی برای چی منبر می روی؟ انگیزه ات چیه؟ چه چیزهایی تورا بر می انگیزد؟ برای اینکه این سخن بگی آن را نگی این منبر را بروی آن منبر را نروی خودمان را به صلابه بکشیم مذمت بکنیم، تو خجالت نکشیدی منبر رفتی برای اینکه فلان جا پاکتش سنگین تر بود؟ خب این خلاف اخلاصه، تو چرا ملاحظه اخلاص خودت را نکردی؟در حدیث شریف این مضمون آمده«ذمّک نفسک أفضل مِن عبادة أربعین سنةٍ» اینکه قلب خودت خودت را مذمت کند از عبادت چهل سال بالاتر است، و لذا شما می بینید که بزرگان ما اینگون خودشان را مذمت می کردند، به خودشان نهیب می زدند.

دوست داشتن مخاطب

 شاید اولین نکته و شرطی که در مواجه به مخاطب بیرونی در فضای تبلیغ باید بهش توجه بکنیم، که موضوع جلسه امروز ماست این نکته است که واقعا باید ما مخاطب خودمان را با همه ی وجود دوست داشته باشیم، بهش علاقه داشته باشیم، نسبت به او دلسوز باشیم، نسبت به او شفقت داشته باشیم، این نکته بسیار مهم و راهبردی است، اگر چنانچه کسی به مخاطب خودش علاقه نداشته باشد، سرنوشت مخاطب براش مهم نباشد، دچار چالش جدی می شود در تبلیغ خودش، اگر چنانچه این علاقه به مخاطب در وجود ما فعال نباشد، حتی در لحن گفتار ما خطاب به مخاطب اثر می گذارد هم در موضوع هم در لحن. ببینید ما به کسی که علاقه مند هستیم نوع گفتار و لحن گفتار ما تفاوت می کند، دقت کردید دیدید مادرهای مهربان وقتی با بچه هایشان صحبت کنند عزیزهای خودشان که خیلی به آنها محبت دارند چه کلامی و چه چهره ای از مادر شما می بینید که کاملا این اوج محبت را فرزند درک می کند، کاملا می فهمد که این مادر از سر دلسوزی و محبت دارد با او صحبت می کند.