خلاصه درس :

حالات انسان ها در موقعیت های ناگوار

افراد در این چند وقتی که با ویروس کرونا روبرو شده اند یا به صورت کلی  در موقعیت های ناگوار سه حالت را می شود،درآنها مشاهده کرد.

افراد مضطرب

 برخی از افراد به محض اینکه خبر ورود کرونا به کشور را شنیدند، مضطربانه عمل کردند، دستپاچه شدند و این دستپاچگی شان و اضطراب شان موجب پرخاش و ناآرامی خودشان شد، و نه تنها خودشان را ناآرام کردند، بلکه اطرافیانشان را هم تحت تاثیر قرار دادند.

افراد دارای اعتماد به نفس کاذب

 یک بخش دیگر با اعتماد بنفس بیش از اندازه ای که داشتند، آمدند علی رغم توصیه ها و تاکیدات متخصصین، به سفرهای غیر ضروری رفتند، در اجتماعات حضور پیدا کردند، جوانب و قواعد فاصله گذاری اجتماعی را رعایت نمی کردند. این افراد افرادی هستند که اعتماد به نفس بیش از اندازه و اعتماد به نفس کاذبی دارند، افراد مغروری هستند، در مواجه با مشکلات خودشان را بسنده و کافی می دانند.

افراد امیدوار

اما گروه سوم که افراد امیدوار هستند، ذهن شان را بازگذاشتند، اما به همراه یک فیلتر، اینها بر اساس حق و حقیقت و واقعیت عمل می کنند،آیه قرآن می فرماید:« قَالُوا َشَّرْنَاكَ بِالْحَقِّ فَلَا تَكُنْ مِنَ الْقَانِطِينَ  »براساس حق و حقیقت، حقیقت این ویروس ناشناخته هست هنوز، این حقیقت ناشناخته باعث می شود که افراد امیدوار به مرجع مطمئن و اطلاعات را از منابع مطمئن دریافت بکنند.

تعریف امید

با مراجعه به منابع لغت، ما سه پایه ی اساسی در واژه ی امید را مشاهده و رصد می کنیم.
منابع لغت به ما می گوید؛ امید یک انتظار واقع شدنی است، یک انتظاری است که فرد در آینده متوسل است، که آن محقق بشود، امید دستیابی به هدف، قطعی نیست، اما ظن بالایی دارد، امید یک آگاهی ظنی است و امید موجب مسرت وشادی می شود، این را براساس منابع لغت ما در واژه شناسی امید مشاهده می کنیم.

ویژگی های افراد امیدوار در آیات و روایات

دارای هدف هستند   
به خداوند متعال اتکا دارند  
استفاده از علل و اسباب   
تلاش و کوشش   

مولفه های امید و فرد امیدوار   

مولفه اول: مشخص بودن هدف  

مولفه ی اول،تعیین کردن اهداف مطلوب است، افراد امیدوار هدف های مناسبی دارند، اهدافی که در این فرصت ما می توانیم برای افراد مشخص بکنیم، مقابله ی با ویروس کروناست، اگر ما بتوانیم یکی از دغدغه های مطلوب روزانه افراد را مقابله ی با این ویروس قرار بدهیم، برایش این دغدغه بشود، توانستیم یکی از اجزا و محرک های امید را در این افراد ایجاد بکنیم، پس از مبلغین محترم انتظار است که مقابله ی با ویروس کرونا را و مقابله کردن با این بلیه را ارزشمند جلوه بدهند، و کار دیگری که باید انجام داد، این است که مقابله ی با ویروس را شدنی و قابل دسترس هم معرفی بکنیم، محال و ناشدنی و من نمی توانم و ما قادر نیستیم را به مخاطبین ارائه ندهیم.

بیان پیامدهای مثبت و منفی شکست کرونا   
مرور تاریخچه موفقیت های فردی و جمعی   
ارائه راهکارهای کاربردی   

مولفه دوم:تولید و کشف راه های رسیدن به اهداف  

دومین مولفه ی امید، تولید و کشف راه های رسیدن به اهداف است، افراد امیدوار خلاقیت شان را به کار می گیرند، افراد امیدوار از راه ها و مسیرهای متعددی برای رسیدن به اهداف شان استفاده می کنند، افراد امیدوار راهکارهایی را خودشان تولید می کنند، افراد امیدوار راهکارهایی را که دیگران استفاده کرده اند را کشف می کنند و آن راهکارها  و آن  مسیرهایی که دیگران رفته اند را تجربه می کند، در این راستا وظیفه ی ما مبلغین این است که به مخاطبین مان کمک کنیم تا  قدرت خلاقیت شان، با توجه به موقعیت ها  و شرایطی که درآنها  قرار گرفته اند شکوفا بشود.
باید کمک کنیم تا مخاطب ما یکسری راهکارههایی را طراحی بکنند و به صورت کاربردی و عملیاتی در زندگی روزمره شان اجرا بکنند، فردی که خودش یک راهکاری را تولید بکند و از آن راهکار استفاده بکند و به نتیجه برسد امیدوار می شود، من می توانم کمااینکه این کار را انجام دادم، کمااینکه این پیشنهاد خودم را عملیاتی کردم و به نتیجه رساندم و یک احساس خوشایندی بهم دست داده.
خب در این داستان این نکته را هم من بهش اشاره بکنم که ممکن است در ابتدایی که ما می خواهیم مخاطبین ما یکسری راهکارهایی را خودشان ارائه بکنند، یک راهکارهای نا مرتبط و مبهمی را بهش بپردازند، اما اما با تانی و صبر نسبت به اینکه خب حالا راهکارهای غیر مرتبط را بگوید تا یواش یواش آن قریحه و ذوق و آن قدرت خلاقیتش شکوفا بشود، کم کم راهکارهای مناسب را بیان بکند، توی ذوقش نزنیم، حالا در فضای مجازی یک گروه یا کانالی داریم، یک کسی یک راهکاری ارائه کرد، به آن راهکارش توجه بکنیم ولو نامرتبط است. خب چه تکنیک هایی را می توانیم استفاده بکنیم:

یک)خودارزیابی   
دو)مشورت گیری   
سه)تکنیک مهارت حل مساله   

مولفه سوم : یاری طلبی از منبع مطمئن   

سومین مولفه ی امید، یاری طلبی از منبع مطمئن است، در قرآن کریم هست که وقتی برادران حضرت یوسف خدمت حضرت یعقوب (علی نبینا و آله و علیهم السلام)رسیدند و از اینکه عزیز مصر برادرشان را پیش خودش نگه داشته و این موقعیت را یک موقعیت ناخوشایند تلقی کردند، حضرت یعقوب به آنها فرمود « يَا بَنِيَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ  » فرزندانم بروید تلاش کنید، دنبال یوسف و برادرش بگردید و از رحمت و روح الهی مایوس نشوید، در این آیه ی شریف حضرت یعقوب علاوه بر توجه دادن به امور و اسباب مادی، فرزندانشان را متوجه یک منبع مطمئن رحمت الهی کرد.

یک)بیان آثار دعا   
دو)بیان حکایات و توصیه های بزرگان   
سه)مطرح کردن حکمت های نذر وعهد   
چهار)توجه به تجربیات گذشته   
پنج)توجه دادن به رابطه میان امام معصوم   
شش) توجه به قابل پیش بینی نبودن گشایش از اسباب معنوی   

چهارمین مولفه:انگیزه سازی برای اقدام   

آخرین مولفه و جزئی که برای امید است، انگیزه سازی است برای اقدام، بزرگواری می فرمود؛ درختانی که در کوهستان رشد کردند استحکام بیشتری دارند نسبت به درختی که در پارک روئیده، از انگیزه و صلابت بیشتری برخوردار است، از استحکام بیشتری برخوردار است، امیر المومنین علی (علیه السلام)می فرمایند:«فِي تَقَلُّبِ الْأَحْوَالِ عِلْمُ جَوَاهِرِ الرِّجَالِ  » در مواقع سخت، انگیزه ها و جوهر و گوهر درونی افراد مشخص می شود، در این موقعیت اگر بتوانیم به آن  گوهر درونی افراد یک آگاهی بدهیم و جوهر و توان درونشان را شناسایی بکنیم، افراد باور به من می توانم شان تقویت پیدا می کند، و با نیروی درون خودشان در این سختی مقابله می کنند، با گوهر درونی خودشان به پا می خیزند و امیدوارانه و با انگیزه تلاش می کنند تا بتوانند این موقعیت را پشت سر بگذرانند.
 چند تا راهکار اینجا عرض می کنم:

یک) یادآوری و بررسی نحوه ی مقابله با چالش های گذشته   
دو) توجه دهی به ظرفیت های موجود در کشور   
سه) نشان دادن بازخورد نسبت به تغییرات ایجاد شده