خلاصه درس :

استقامت در سختی ها

در منابع روایی در بیان ویژگی های همسر مناسب اشاره می کنند به اینکه آن کسی که در سختی ها بتواند استقامت بکند و در این شرایط خودشان را نبازد، درباره ی همسر حضرت امام (رضوان الله تعالی علیه)  این مطلب را ذکر کردند که ایشان خیلی مقاوم بودند، رهبر معظم انقلاب در مطلبی می فرمایند که خانم یعنی همسر حضرت امام خیلی قوی اند، در قوت خانم همین بس که توانستند این همه سال پا به پای امام بیایند، کار آسانی نبود، زن ها معمولا به فغان می آیند، خانم را من یک زنی دیدم با یک شخصیت مستحکم و قوی، خیلی برای من این مهم بود من این را در قضایای مختلف دیدم، قضایای نجف سالها بود امام را آن گونه دستگیر کردند مرحوم آقا مصطفی در نجف از دنیا رفت، بعد هم حاج احمد آقا، این خانم قرص و محکم خیلی شخصیت محکمی داشت، اگر این شخصیت را ایشان نداشت با امام هم مشکل بود بتواند زندگی کند.

دلگرمی دادن به همسران

در این شرایط سخت و دشوار علاوه بر اینکه باید خودشان مقاوم باشند، باید به همدیگر وبه همسران هم دلگرمی بدهند، آنها را از نگرانی دربیارند، باز مطلبی را رهبر معظم انقلاب در مورد همسر خودشان بیان می کنند و در گفتگویی که ایشان داشتند با همسر حضرت امام(ره) می فرمایند؛ بعضی از زن ها تاب سختی های زندگی مردشان را نمی آورند، اما هستند خانم هایی که نه تنها شکوه نمی کنند بلکه حتی دلگرمی هم می دهند، به مرد می گویند ناراحت نباش، چیزی نیست، صبر می کنیم، می گذرد، چنین زن هایی واقعا قیمت دارند، بعد ایشان اشاره می کنند به همسر خودشان، ایشان می فرمایند الحمدلله از این جهت خداوند متعال به من لطف کرده است، عیال من چنین خانمی است، وقتی در زندان بودم به دیدن من که می آمد از اوضاع و احوال می پرسیدم و میگفت اصلا و ابدا ناراحتی و مشکلی ندارم، با اینکه ما بچه ی کوچک هم داشتیم، بعدها که من از زندان بیرون آمدم، فهمیدم که چه مشکلاتی داشته، مریض بوده، بی پول بوده، سختی فروان کشیده اما اصلا و ابدا یک ذره اش را در زندان به من منتقل نمی شد، خیلی این ارزشمند است این برخورد، خدا می داند بعضی از این حوادثی که برای ایشان پیش آمده بود، من بعد از انقلاب فهمیدم یعنی همین طور در خلال صحبت به مناسبتی پیش آمد که ایشان گفتند وقتی هم می گفتند من دیدم واقعا طاقت نمی آورم، می گفتم چطور اینها را اونموقع به من نگفتی؟ مرحوم مادرم به خانمم می گفت، چرا شما ساکتی؟ چیزی بگو آه و ناله کن، چون شما همه اش احساس راحتی می کنی او هم دلگرم می شود دنبال این کارهای انقلابی می رود، به هرحال ایشان نعمت بزرگی است خدا را شکر می کنم. خب اینکه در آن شرایط سخت نه تنها خودشان استقامت شان را از دست ندادند بلکه به همسرشان دلگرمی بدهند خیلی قابل توجه است و امیدواریم که ما بتوانیم همین مسیر را طی بکنیم.

تعریف کردن وقدر دانی از زحمات همسر

 اگر همسرشما چنین لطفی را در حق خانواده می کند،خب این لطف را نادیده نگیریم، تعریف کردن از همسرخیلی می تواند روحیه ی او را مستحکم تر بکند و در آن  مسیری که حرکت می کند تقویتش می کند.

انتخاب وقت مناسب برای بیان نظرات

 مطلب دیگری که می تواند خانواده را تقویت بکند و از بسیاری از مشاجرات جلوگیری بکند، دختر امام(ره) می گوید: ما وقتی ازدواج کردیم همان ابتدای ازدواج من رفتم خدمت امام و از ایشان  درخواست کردم که آقا یک راهنمایی به ما بکنید، راهنمایی امام این بود که فرمودند: وقتی شوهرت خانه می آید اگر اوقات تلخی کرد، اگر ناراحتی کرد، بد رفتاری کرد، شما همان وقت چیزی نگو، صبر کن تا یک مقداری اوضاع آرام بشود، بعد با یک زبان خوشی آن اشکالت را مطرح کن، این خیلی نکته ی جالبی است و بعد خود این خانم می گوید آثار این سفارش امام را من در زندگی دیدم که چقدر موثر بود. شاید یکی از مهم ترین راه هایی که می تواند خانواده ها را حفظ کند توجه کردن به همین نکته ی کوچک است.

تذکر غیرمستقیم

به هرحال در زندگی طبیعتا ممکن است ما یک اشکالاتی را در همسر ببنیم، نمی شود این اشکالات را مطرح نکرد، به هرحال این اشکال باید برطرف بشود، منتها نحوه ی انتقال آن عیب و نقص مهم است، که به چه صورت این منتقل بشود، معمولا ما از روش خیلی صریح استفاده می کنیم، خیلی باز و بی پرده اشکال را می گوییم، در حالی که بعضی از بزرگان کاملا متفاوت عمل می کردند.

شهامت عذرخواهی از همسر

 از موارد دیگری که می تواند در حفظ سلامت خانواده موثر باشد، این است که اگر مرتکب اشتباهی شدیم، اشکالی از ما سر زد، رفتار نادرستی سر زد، این شهامت را داشته باشیم که عذر خواهی بکنیم از همسر، بعضی وقت ها غرور مانع می شود که من عذر خودم را بپذیرم، اشتباه خودم را بپذیرم و قبول کنم.

اظهار محبت علنی به همسر   
دعاکردن به همسر   
همکاری کردن با همسر   

موعظه و نصیحت

 از مواردی که یک مقداری بحث انگیز است، این مسئله است که آیا پدرها و مادرها می توانند فرزندان خودشان را موعظه و نصیحت بکنند یا نه؟ بعضی ها تصورشان این است این موعظه جایگاهی ندارد و کمتر الان بچه ها زیر بار موعظه می روند، اثر بد دارد و مورد پذیرش قرار نمی گیرد، بنابراین اساسا دور پند و اندرز را خط می کشند، در حالی که اگر ما مراجعه ای داشته باشیم به منابع اسلامی می بینیم در آیات قرآن کریم و همچنین در روایات معصومین (علیهم السلام) مسئله موعظه جایگاه بالایی دارد، خود خدای متعال خودش را موعظه گر معرفی کرده، پیغمبر اکرم موعظه گر است، پس چه چیزی باعث می شود که این موعظه اثر نکند؟ این به نظر می رسد که ما به شرایط نصیحت کردن و توصیه کردن خیلی توجه نمی کنیم مثلا شرطش این است که با بیان خیلی نرم و تاثیرگزار همراه باشد، شرط دیگرش این است که در جمع صورت نگیرد، فرد درمیان جمع ضایع نشود، شرط دیگرش این است که خود ما که موعظه می کنیم به آنچه که می گوییم عمل کنیم،اگر این موارد انجام بشود قطعا موعظه موثرترین روش ها در تربیت است.

 حالا چه توصیه هایی در خانواده می تواند تاثیر گزار باشد؟

سفارش به تقوا   
توصیه به قناعت   
توصیه به رعایت حقوق والدین   

امر به خوبی ها

 این بحث موعظه بود، توصیه ها و نمونه ای از موعظه ها بیان شد، اما بعضی اوقات برای تحقق یک سری از  ارزش ها در خانواده باید  یک مقدار جدی تر  اقدام کرد و اینجاست که  پای امر کردن و نهی کردن پیش می آید، بنابراین امر به خوبی ها یکی از نکاتی است که می تواند وضعیت معنوی و اخلاقی اعضای خانواده را تقویت بکند ، حالا در این شرایط سخت هم جای خودش را دارد.

عناوین سایر مراقبت های اخلاقی در دوران کرونا که توضیحات تفصیلی آنها در فیلم درس آمده است عبارتند از :

امر به خود امربه نهی معروف و از منکر   
شکیبایی کردن در برابر ناملایمات   
امر به یاد خدا   
امر به یاد مرگ وقیامت   
کنترل خود هنگام بد رفتاری دیگران   
توجه دادن به مصائب اهل بیت